شناخته میشود و حقایق جالبی را دربارهی رفتار انسانها برملا میکند.
آنها با این سؤال شروع کردند:
آیا وقتی افراد تلاش میکنند افکار منفی یا ناپسند دربارهی خودشان را سرکوب کنند، ممکن است ناخودآگاه این صفات را در دیگران ببینند و آنها را قضاوت کنند؟ به بیان دیگر، آیا سرکوب ذهنی ویژگیهای منفی خود میتواند منجر به «فرافکنی دفاعی» به دیگران شود؟
برای پاسخ به این سؤال، آنها مجموعهای از شش آزمایش طراحی کردند.
در یکی از این آزمایشها، از شرکتکنندگان خواسته شد که دربارهی یک ویژگی منفی (مثل خودخواهی یا پرخاشگری) فکر کنند یا برعکس، سعی کنند از فکر کردن به آن پرهیز کنند. سپس از آنها خواسته شد افرادی را بر اساس توصیفهای شخصیتی ارزیابی کنند.
نتیجه چه بود؟
افرادی که سعی کرده بودند آن ویژگی منفی را سرکوب کنند، بیشتر از دیگران تمایل داشتند آن صفت منفی را در شخصیت فردی دیگر تشخیص دهند؛ حتی اگر هیچ نشانهای واقعی از آن ویژگی در فرد مورد نظر وجود نداشت.
در واقع، تلاش برای نادیده گرفتن یا پنهان کردن ویژگیهای منفی خود، باعث شده بود این افراد بیشتر در معرض دیدن آن صفات در دیگران قرار بگیرند.
این اتفاق دقیقاً همان چیزی است که روانشناسان آن را “فرافکنی دفاعی” مینامند.
قال رسول الله ﷺ:
«يا معشرَ من آمن بلسانِه ولم يدخلِ الإيمانُ قلبَه، لا تغتابوا المسلمين، ولا تتبعوا عوراتِهم، فإنه من تتبّع عورةَ أخيه المسلم تتبّع الله عورتَه، ومن تتبّع الله عورتَه يفضَحْه ولو في جوفِ رحلِه»
ترجمه: ای کسانی که با زبان ایمان آوردهاید ولی ایمان در دلهایتان وارد نشده است!
از مسلمانان غیبت نکنید
و در پی کشف عیوبشان نباشید.
زیرا هر کس عیب برادر مسلمانش را دنبال کند،
خداوند عیب او را دنبال میکند
و هرکه خدا عیبش را دنبال کند،
رسوایش میکند،
هرچند در کنج خانهاش پنهان شود.
اما راه حل چیست ؟؟؟
اسلام از طرفی دستور به امر به معروف و نهی از منکر می دهد،
از طرفی هم نباید دیگران را به خاطر گناهشان تحقیر و سرزنش کرد ،
پس قضیه، قضیه ی حساسی است
و مرز باریکی دارد.
راه حل اسلام : ستر (پوشاندن) و نصیحت در خلوت، نه افشاگری و ملامت است.
النبی ﷺ فرمود:
«من سترَ مسلمًا ستره اللهُ يومَ القيامة»
(هر کس عیب مسلمانی را بپوشاند، خدا در روز قیامت عیب او را میپوشاند).
این یعنی وظیفه ما ستر و کمک است، نه افشای گناه و قضاوت.
و این همان مرز باریک و راه حل طلایی اسلام در روابط انسانی است که خداوند با تشبیه برادران خطاکار یوسف به ۱۱ ستاره آن را به زیبایی برایمان بیان کرده است.